Ψυχογενής ανορεξία (Anorexia Nervosa)

Η ψυχογενής ανορεξία είναι μια διαταραχή της εικόνας του σώματος.

Ένα όμορφο και καλλίγραμμο κορίτσι μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του άσχημο και υπέρβαρο και αυτό το οδηγεί σε άρνηση λήψης τροφής, με συνέπεια την υπερβολική απώλεια βάρους, την διαταραχή των ηλεκτρολυτών και φυσικά την αμηνόρροια.

Κάθε ανορεξική έχει την δική της ιστορία την οποία καλείται να νοηματοδοτήσει με την βοήθεια ενός ειδικού.

Η κλινική μου εμπειρία δείχνει ότι, σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν κάποια θέματα τα οποία επαναλαμβάνονται.

Η αναφορά τους είναι ενδεικτική και όχι εξαντλητική:

• Αμφιθυμική σχέση αγάπης-μίσους με μια συναισθηματικά ψυχρή μητέρα.
• Η μητέρα είναι υπερβολικά επικριτική με συνέπεια η κόρη να βιώνει απόρριψη. Αυτό δεν σημαίνει ότι η σχέση με τον πατέρα είναι ανέφελη. Η αρνητική κριτική άμεση και έμμεση είναι συχνά ενορχηστρωμένη!
• Αυτό δεν αποκλείει την ύπαρξη μεγάλης φροντίδας εκ μέρους των γονιών, προκειμένου να προσφέρουν στο παιδί τους μόρφωση και υλικά αγαθά.
• Τα αντιφατικά μηνύματα και η εναλλαγή φροντίδας και απόρριψης, μπερδεύουν το παιδί και του δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα ενοχής και θυμού.
• Η ανορεξική κοπέλα έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, δηλαδή δεν εμπιστεύεται τον εαυτό της και αμφιβάλλει για τις δυνατότητές της.
• Το κορίτσι που κάνει εμετό, ασυνείδητα αρνείται να μεγαλώσει και να γίνει γυναίκα με καμπύλες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, πάντα ασυνείδητα, αποφεύγει τα γηρατειά, επομένως, επί της ουσίας τον θάνατο.

Όπως και σε πολλές άλλες ψυχοπαθολογικές καταστάσεις, η κλινική μου εμπειρία δείχνει ότι και στην περίπτωση της ανορεξίας, χρειάζονται τρεις γενιές, προκειμένου να δημιουργηθεί μια ανορεξική. (Γιαγιά, κόρη, εγγονή). Στην τρίτη γενιά κληροδοτούνται ορισμένα στοιχεία ενός χαρακτήρα, ένας επαναλαμβανόμενος από γενιά σε γενιά λανθασμένος τρόπος διαπαιδαγώγησης και φυσικά το ακατάλληλο ζωντανό παράδειγμα του γονιού.

Η επανάληψη, η οποία χαρακτηρίζει τις ανθρώπινες σχέσεις, εφόσον ο άνθρωπος τείνει να μιμείται τους άλλους και η προσωπικότητα δομείται μέσω ταυτίσεων, διακόπτεται μέσω της ψυχοθεραπείας. Είναι δύσκολο και απαιτεί αυτογνωσία, το να γίνεις ο πρώτος διδάξας.

Ο γνωστός Γάλλος ψυχαναλυτής Ζακ Λακάν αναφέρει ότι η ανορεξική αρνείται (φτύνει) – κυριολεκτικά και μεταφορικά - την «αποπνικτική τροφή» που της προσφέρει η οικογένειά της. Επομένως, μιλάμε για μια επανάσταση απέναντι σε ένα ολοκληρωτικό οικογενειακό καθεστώς.