Αυθεντική φιλία ή σχέση συμφέροντος;

Τόσο η κλινική μου εμπειρία, όσο και η προσωπική, δείχνουν ότι οι αυθεντικές σχέσεις φιλίας και αγάπης σπανίζουν, μιας και η πορεία προς την κατάκτηση της αυθεντικότητας είναι μια ανηφορική διαδικασία ζωής.

Ο αυθεντικός άνθρωπος δεν φοβάται να κοιτάξει τον εαυτό του κατά πρόσωπο και γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, σταδιακά, γνωρίζει τις θετικές και αρνητικές του πλευρές τις οποίες και αποδέχεται.

Ο αυθεντικός άνθρωπος λοιπόν είναι ειλικρινής με τον εαυτό του και τους άλλους, άρα δεν χρειάζεται να προσποιείται, προκειμένου να γίνει αρεστός.

Τα παράδοξα αλλά και ανθρώπινα των φιλικών σχέσεων ανάγκης, δηλαδή συμφέροντος, μπορεί να παρατηρήσει κάποιος σε όλο τους το μεγαλείο στα μικρά μέρη, όπου η προσφορά είναι μικρή, μιας και δεν υπάρχουν πολλές διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις, ενώ οι ανάγκες των ανθρώπων παραμένουν επιτακτικές!

Οι άνθρωποι είμαστε αλληλεξαρτώμενα κοινωνικά όντα που χρειαζόμαστε την επαφή με τους άλλους, προκειμένου να ικανοποιήσουμε τις έμφυτες βιολογικές και ψυχοσυναισθηματικές μας ανάγκες.

Ενδεικτικά αναφέρω κάποιες ψυχοσυναισθηματικές ανάγκες:

Η ανάγκη του να είναι κάποιος αποδεκτός
Η ανάγκη του ανήκειν σε μια ομάδα, δηλαδή η ανάγκη να έχουμε φίλους
Η ανάγκη συναισθηματικής ασφάλειας, δηλαδή το να μπορούμε να είμαστε ο εαυτός μας στις σχέσεις μας με τους άλλους, άρα να εκφραζόμαστε χωρίς φόβο και να διαθέτουμε εσωτερική γαλήνη.

Σχέσεις αγάπης

Η αγάπη, κατά την γνώμη μου, είναι μια παρεξηγημένη έννοια. Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει αγάπη χωρίς την αναγνώριση και τον σεβασμό της διαφορετικότητας και της ελευθερίας του άλλου.

Ο Αριστοτέλης θεωρεί τη φιλία ως το σπουδαιότερο αγαθό και πιστεύει ότι ο πραγματικός φίλος είναι εκείνος που θέλει το καλό του φίλου του και το δείχνει με πράξεις.

Στην πραγματική φιλία υπάρχει:

Αποδοχή του φίλου
Ενσυναίσθηση (μπαίνω στη θέση του άλλου)
Ειλικρίνεια
Αμοιβαιότητα στην προσφορά
Εμπιστοσύνη
Σταθερότητα συναισθημάτων

Οι καλοί και ψυχοσυναισθηματικά ώριμοι άνθρωποι είναι αξιόπιστοι φίλοι, εξ ου και η σπανιότητα των αυθεντικών φιλιών.

Σχέσεις ανάγκης

Σχέσεις ανάγκης δημιουργούνται, όταν οι φίλοι επιλέγονται βάσει της χρησιμότητας ή/και της ευχαρίστησης.

Με άλλα λόγια, συνδεόμαστε με κάποιον, επειδή πιστεύουμε ότι μπορεί να μας φανεί χρήσιμος, όπως είναι: Ο εργοδότης, ο γείτονας, ο ευκατάστατος, ο έχων υψηλές γνωριμίες κοκ.

Με τον ευχάριστο φίλο, αυτόν που είναι η ψυχή της παρέας και έχει χιούμορ, περνάμε καλά.

Όμως, τόσο με τον χρήσιμο φίλο, όσο και με τον ευχάριστο, επί της ουσίας, μπορεί να μην έχουμε καμία ψυχοπνευματική σύνδεση. Περνάμε απλά χρόνο μαζί του, οπότε, όταν και εάν αλλάξουν τα συμφέροντα ή τα ενδιαφέροντά μας, η «φιλία» μπορεί να διαλυθεί με συνοπτικές διαδικασίες.

Το βέβαιο είναι ότι, πίσω από κάθε σχέση ανάγκης, κρύβεται ο βαθύτερος και πιο τρομακτικός φόβος του ανθρώπου: Η μοναξιά!

Αρνητικές συνέπειες των σχέσεων ανάγκης

Χάνει τον εαυτό του όποιος γίνεται σκλάβος της ανάγκης του να διατηρήσει μια σχέση.
Ο συγκεκριμένος άνθρωπος, προκειμένου να είναι αρεστός, δεν σέβεται τον εαυτό του και τα θέλω του. Ανέχεται και δικαιολογεί τον φίλο του, ενώ μπορεί να φθάσει μέχρι του σημείου να πιστεύει ότι ο ίδιος φταίει για ό,τι επηρεάζει αρνητικά την συγκεκριμένη φιλία.

Θετικές συνέπειες των υγιών σχέσεων αγάπης

Όταν αγαπάς έναν άνθρωπο και ταιριάζεις μαζί του, τα πράγματα ρέουν αβίαστα. Δεν χρειάζεται, ούτε να εξηγείς, μα ούτε και να επιχειρηματολογείς.
Η ουσιαστική φιλία μας γεμίζει χαρά, μας προσφέρει υποστήριξη, μας τονώνει την αυτοεκτίμηση και μας προσφέρει ασφάλεια.